Κατά τις ανασκαφές του 2012 αποκαλύφθηκε πλήρως ο δωρικός ναός του Ασκληπιού και της Υγείας και αναδείχθηκε πλήρως το μνημείο.
Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η μερική καθαίρεση του ληνού των παλαιοχριστιανικών χρόνων, ο οποίος κάλυπτε ένα τμήμα της δυτικής πλευράς του ναού. (ΕΙΚ.53)
Κατά την μερική αποδόμηση του ληνού, βρέθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία προέρχονταν από τα αρχαία κτίρια του ιερού και είχαν χρησιμοποιηθεί σε β΄ χρήση ως οικοδομικό υλικό.
Σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης σώζεται η πρόσοψη του ναού, η οποία αναδείχθηκε μετά την αφαίρεση της επίχωσης που κάλυπτε τον χώρο μπροστά στο μνημείο.
Η ράμπα εισόδου του ναού (μήκους:3,03μ. και πλάτους: 1,34μ.), εξαιρετικά επιμελημένης κατασκευής, διατηρείται ακέραιη και πλαισιώνεται εκατέρωθεν από επιβλητικά βάθρα αγαλμάτων τα οποία σώζονται στη θέση τους.
Τρία βάθρα είναι τοποθετημένα αριστερά της ράμπας και δύο στα δεξιά της, τα οποία σώζονται ακέραια, αποτελούμενα από βάση, κορμό και επίκρανο. (ΕΙΚ.54)
Στην επάνω επιφάνεια του επικράνου και των δύο βάθρων αντίστοιχα, διακρίνονται τα ίχνη πελμάτων, που ανήκαν σε χάλκινα αγάλματα μικρών παιδιών, τα οποία δυστυχώς έχουν χαθεί. Άλλωστε η αναθηματική επιγραφή, που είναι χαραγμένη στην όψη του ενός από τα βάθρα αποκαλύπτει ότι δύο γονείς ο Δαμόφαντος και η Νικανδρία, αφιέρωσαν στον Ασκληπιό και την Υγεία τα αγάλματα των δύο γιών τους Δαμοθαλή και Εύθυμου.
Δύο μικρότερες, σχεδόν κυβικές, ασβεστολιθικές βάσεις είναι τοποθετημένες μπροστά στα δύο βάθρα. Η μία στηρίζει ορθογώνιο πεσίσκο στην όψη του οποίου υπάρχει αναθηματική επιγραφή στον Ερμή.
Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής στο χώρο προ των δύο βάθρων και υψηλότερα από το επίπεδο της ράμπας εισόδου του ναού, βρέθηκε μεγάλος αριθμός διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονταν από την ιωνική κιονοστοιχία του κτιρίου Β.
Συγκεκριμένα υπήρχαν τρία τμήματα ραβδωτών κιόνων καθώς και δύο ιωνικά κιονόκρανα σε καλή κατάσταση διατήρησης. (ΕΙΚ.55)
Η πλήρης αποκάλυψη της ΝΑ γωνίας του προνάου επιβεβαίωσε τις μεταγενέστερες επεμβάσεις στο αρχικό οικοδόμημα, με την τοποθέτηση τμημάτων ιωνικών κιόνων από την παρακείμενη στοά (Κτίριο Β), στα κενά διαστήματα μεταξύ των δωρικών κιόνων του ναού. (ΕΙΚ.56)
Μετά την πλήρη αποκάλυψη της κάτοψης του ναού, έχομε πλέον τις ακριβείς διαστάσεις του. Το μήκος του ναού είναι 9,40μ. στον στερεοβάτη και 8,80μ. στον στυλοβάτη. Το πλάτος του είναι:6,10μ. στο στερεοβάτη και 5,50μ. στον στυλοβάτη. Το συνολικό ύψος της δίβαθμης κρηπίδας είναι 0,46 μ. (ΕΙΚ.57)
Το μήκος του βοτσαλωτού πεζοδρόμου στις μακρές πλευρές είναι 11,40μ. στις στενές 8,10 μ. ενώ το πλάτος του είναι 0,98 μ.
Σε απόσταση 4,50μ. νότια του ναού και παράλληλα προς την πρόσοψή του, ήλθε στο φως ο μεγαλειώδης βωμός, σωζόμενος σε άριστη κατάσταση διατήρησης.(ΕΙΚ.58)
Ο βωμός είναι ορθογώνιος, επιμήκης (διαστάσεις:μήκος:3,30μ. πλάτος:1,15μ. και ύψος:1,48μ.), αποτελούμενος από τη βάση, τον κορμό και την επίστεψη, που διακοσμείται με κυμάτιο. Ολόκληρη η επιφάνεια του βωμού είναι επιχρισμένη με λευκό κονίαμα, ενώ στην όψη της επίστεψης διακρίνονται κατά τόπους ίχνη κυανού και ερυθρού χρώματος από ζωγραφική διακόσμηση που την κοσμούσε.
Σημειώνεται ότι τμήμα της μιας γωνίας του βωμού βρίσκεται κάτω από τα θεμέλια της υπερκείμενης εκκλησίας της Παναγίτσας.
Σε απόσταση 0,40μ. δυτικότερα του βωμού, βρέθηκε στη θέση του μικρότερος, λίθινος κυλινδρικός βωμός με συμφυή ορθογώνια βάση (διαστάσεων: διάμετρος: 0,57μ. και ύψος:0,62μ.), ο οποίος καλύπτεται από λευκό κονίαμα με ίχνη κυανού χρώματος στην επιφάνειά του. (ΕΙΚ.58)
Μπροστά στο μεγάλο βωμό, κυρίως στη βορειοανατολική πλευρά του, βρέθηκε παχύ στρώμα στάχτης και ισχυρά πυρακτωμένων χωμάτων, με μεγάλη ποσότητα αποσπασματικής κεραμικής και οστών ζώων από τις τελούμενες θυσίες.
Τα κινητά ανασκαφικά ευρήματα ήταν κυρίως κεραμική ελληνιστικών χρόνων (4ο-2ος αι. π.Χ.), από την οποία ξεχώρισαν πολλά τμήματα ανάγλυφων σκύφων εξαιρετικής ποιότητος (ΕΙΚ.59), τμήματα ανθεμωτών ακροκεράμων, δύο χάλκινα νομίσματα (το ένα Μεσσήνης του 3ου αι. π.Χ.), λίγοι αστράγαλοι οστέινοι και ένας μικρός υάλινος (ΕΙΚ.60), ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασε ένα όστρακο μελαμβαφές με τμήμα εγχάρακτης επιγραφής (graffito), όπου διακρίνονται ευκρινώς τα γράμματα: …ΛΑΠΙ., προφανώς «ΑΣΚΛΑΠΙΩ», γεγονός που αποτελεί μιαν ακόμη επιβεβαίωση της ταύτισης του ναού.(ΕΙΚ.61)
Δρ. Ξένη Αραπογιάννη
